Prawo w eventach cz. 6: REKLAMA PRODUKTÓW LECZNICZYCH W RAMACH EVENTÓW

Problem reklamy leków pojawił się ostatnio w kontekście sztuki prezentowanej przez jeden ze stołecznych teatrów. W sprawie tej, organ sprawujący nadzór nad reklamą leków - Główny Inspektor Farmaceutyczny stwierdził, że reklama była prowadzona niezgodnie z przepisami prawa i nakazał zaprzestanie jej prowadzenia.

GIF wszczął postępowanie w tej sprawie, bowiem w scenariuszu sztuki użyte zostały stwierdzenia zaczerpnięte z reklamy leku. Teatr bronił się jednak, że są to stwierdzenia, które stały się powszechnymi zwrotami językowymi, a sztuka nie miała na celu promocji żadnego preparatu.

Co na to ustawa?

Reklama leków może przybierać rozmaite formy - spoty radiowe, telewizyjne, reklama na stronach internetowych, ulotki, plakaty, bezpośredni kontakt z przedstawicielem handlowym i inne. Zgodnie z Prawem farmaceutycznym, za reklamę leku może zostać uznane każde zachowanie polegające na informowaniu lub zachęcaniu do stosowania produktu leczniczego, mające na celu zwiększenie: liczby przepisywanych recept, dostarczania, sprzedaży lub konsumpcji produktów leczniczych.

Przy czym treść konkretnego przekazu należy oceniać według kryteriów obiektywnych. Dlatego też tłumaczenie teatru, że jego zamiarem nie była reklama leku, okazało się nieskuteczne. Oceniając treść materiału należy odwołać się do ww. definicji i zweryfikować, czy określony materiał spełnia ustawowe przesłanki reklamy leku.

Z przytoczonej sytuacji wynika, że istnieje ryzyko, iż określone działania podjęte w ramach eventu mogą zostać uznane za reklamę. Albowiem posłużenie się określonym hasłem reklamowym, nazwą, odwołanie do określonej sytuacji, nawet w konwencji występu artystycznego, czy przedstawienia może spełniać definicję reklamy określoną w Prawie farmaceutycznym.

Jakie są przeszkody w reklamowaniu leków w ramach eventów?

Głównym ograniczeniem możliwości reklamowania leków jest zakaz kierowania reklamy leków dostępnych na receptę do opinii publicznej.

Ponadto istnieje szereg wymogów, które reklama każdego leku musi spełniać. Chodzi np. o konieczność zawarcia odpowiednich danych o leku, w szczególności, nazwy, dawki, nazwy substancji czynnej, postaci farmaceutycznej, przeciwwskazań do stosowania preparatu itd.

Ponadto obligatoryjnym elementem reklamy kierowanej do wiadomości publicznej jest ostrzeżenie o treści: "Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu", które musi być emitowane lub wyświetlane w sposób określony w przepisach.

Co więcej należy pamiętać o tym, że reklamę może prowadzić wyłącznie podmiot odpowiedzialny dla danego leku lub inny podmiot na jego zlecenie.

Dlatego też brak wymaganych elementów reklamy, w tym ostrzeżenia, a także zlecenia ze strony podmiotu odpowiedzialnego stanowią istotne uchybienia przy prowadzeniu reklamy leków. Uchybień tych nie ustrzegł się również teatr w sprawie przytoczonej na wstępie.

Czy możliwe jest reklamowanie produktu leczniczego w ramach eventu w sposób zgodny z prawem?

Co do zasady tak. Można zaplanować reklamę leku, która odbywałaby się podczas eventu w taki sposób, aby spełniła ona wszystkie wymogi stawiane przepisami prawa - te zasygnalizowane powyżej oraz inne, wynikające z przepisów prawa. Niemniej jednak z uwagi na konieczność zawarcia wielu informacji, w tym ostrzeżenia najprawdopodobniej nie byłaby ona zbyt atrakcyjna dla odbiorców. Dlatego też nie jest to popularny sposób promocji leków. Podczas eventu można jednak rozdawać ulotki, rozwieszać plakaty reklamujące produkt leczniczy, pod warunkiem, że każdy z tych materiałów będzie spełniał wymogi dotyczące reklamy leków.

Czego należy wystrzegać się przy tzw. wskazaniach sponsorskich?

Ponadto dopuszczalne jest stosowanie tzw. wskazania sponsorskiego tzn. promowanie przedsiębiorcy, a nie jego produktu. W tym zakresie należy jednak być ostrożnym bowiem w ostatnim czasie Główny Inspektor Farmaceutyczny, który sprawuje nadzór nad reklamą leków, bacznie przyglądał się tzw. wskazaniom sponsorskim dość licznie wykorzystywanym w spotach telewizyjnych.

GIF podkreśla jednak, że przy stosowaniu tego typu reklamy hasła powinny odnosić się do osoby lub podmiotu przedsiębiorcy i jego działalności np. spółka X producent leków, a nie do konkretnych produktów np. spółka X producent leku Y dzięki któremu […]. Wskazanie bowiem konkretnego leku może zostać uznane za reklamę leku, a nie promocję przedsiębiorcy.

Czy firma farmaceutyczna może sponsorować event?

Zdecydowanie tak! Sponsorowanie konferencji, zjazdów i kongresów naukowych dla m.in. lekarzy i farmaceutów jest wskazane wprost jako jedna z dopuszczalnych form reklamowania produktów leczniczych. Oznacza to, że ustawodawca z pewnością dopuszcza taką formę reklamy leków skierowaną do profesjonalistów.

Czy każda informacja na temat leku stanowi jego reklamę?

Zdecydowanie nie! Pomimo tego, że definicja reklamy leku jest bardzo szeroka, bowiem za reklamę może zostać informowanie lub zachęcanie, to nie każde takie działanie musi podlegać restrykcjom związanym z reklamowaniem leków. Albowiem za reklamę może zostać uznane tylko takie informowanie, które będzie miało „cel reklamowy”, czyli będzie zmierzało do zwiększenia liczby przepisywanych recept, dostarczania, sprzedaży lub konsumpcji produktów leczniczych.

Tym samym jeśli np. w ramach szkolenia, konferencji czy warsztatu omówiony zostanie ciekawy przykład reklamy leku, nawet przy wskazaniu nazwy preparatu, nazwy podmiotu odpowiedzialnego i innych informacji niezbędnych do omówienia kazusu, nie będzie to stanowiło reklamy leku. Oczywiście tego typu sytuacje zawsze należy oceniać indywidualnie, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności, gdyż w konkretnym przypadku mogą zachodzić wątpliwości.

Jakie jest ryzyko?

W przypadku stwierdzenia, że określone działanie jest reklamą produktu leczniczego, a reklama ta jest niezgodna z przepisami prawa GIF może nakazać:

• zaprzestania ukazywania się lub prowadzenia reklamy produktów leczniczych sprzecznej z obowiązującymi przepisami;
• publikację wydanej decyzji w miejscach, w których ukazała się reklama sprzeczna z obowiązującymi przepisami, oraz publikację sprostowania błędnej reklamy;
• usunięcie stwierdzonych naruszeń.

Dlatego też w przypadku prowadzenia niezgodnej z prawem reklamy w ramach eventu, jego organizator musi się liczyć z koniecznością natychmiastowego zaprzestania prowadzenia takiej reklamy, publikacją decyzji we wskazanym czasopiśmie/dzienniku, ewentualnie złożenia oświadczenia określonej treści np. na stronie internetowej czy w określonym periodyku.

Paweł Mackus - aplikant radcowski w Zespole Prawa Farmaceutycznego i Medycznego Kancelarii Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy sp.k., doktorant w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w prawie farmaceutycznym oraz medycznym. Od blisko czterech lat w kancelarii odpowiada za obsługę podmiotów rynku farmaceutycznego. W szczególności zajmuje się przygotowywaniem i weryfikacją umów handlowych oraz umów związanych z prowadzeniem badań klinicznych.

P.Mackus@lsw.com.pl
Kancelaria Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy sp.k.
www.lsw.com.pl