Klementyna Sęga: Czym są offsety węglowe? Wyjaśniamy

Offsety węglowe to narzędzie pomagające osiągać firmom tzw. neutralność węglową. Ich zakup, czyli inwestowanie środków finansowych w działania i projekty służące zmniejszaniu ilości gazów cieplarnianych w atmosferze, stał się w ostatnich latach bardzo popularny.

Emisje nie mają granic. Co to znaczy? Że gazy cieplarniane mieszają się w atmosferze, w związku z czym nie ma znaczenia, w którym miejscu nastąpi ich faktyczna redukcja (1). W związku z tym wszyscy, w każdym miejscu na Ziemi powinniśmy włączyć się w globalne wysiłki mające na celu obniżenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Sadzenie drzew jest jednym z najbardziej ekologicznych sposobów wychwytywania dwutlenku węgla, dlatego coraz więcej firm decyduje się kompensację nieuniknionych emisji (czyli tych, których nie da się na ten moment zredukować) właśnie poprzez nasadzenia. Dzięki temu firma X może policzyć swój ślad węglowy, wdrożyć plan redukcji, a w kolejnym kroku „umorzyć” swoje emisje, wykupując odpowiedni pakiet offsetów. Organizacja oferująca ich sprzedaż zajmie się obsługą zlecenia, czyli nasadzeniami. W prosty sposób dokładamy swoją cegiełkę do walki ze zmianami klimatu, wspieramy regenerację terenów porolniczych i budujemy wizerunek zrównoważonej marki! Brzmi świetnie, prawda? Ale zaraz! Jeśli to takie proste, to…

…dlaczego offsety wzbudzają tyle kontrowersji?
Ponieważ wiele firm i osób indywidualnych widzi offsetting jako wygodną „drogę na skróty”, dającą możliwość wyzerowania swoich emisji za pomocą zakupienia odpowiedniej liczby jednostek redukcji emisji (2). Takie postępowanie budzi słuszny sprzeciw środowisk aktywistycznych i naukowych. To dlatego po wpisaniu w wyszukiwarkę Google hasła „offsety węglowe” otrzymujemy wyniki, w których stawiane są zapytania o uczciwość i ogólny sens offsetowania oraz powstający w jego wyniku greenwashing. Nic dziwnego – offsetting bywa wykorzystywany przez firmy do działań jedynie pozorujących rzeczywistą dekarbonizację działalności (jeśli chcesz się dowiedzieć jak, koniecznie obejrzyj odcinek Last Week Tonight Johna Olivera o offsetach węglowych).

Mimo że istniejący rynek stwarza pole do nadużyć, to jednak kredyty węglowe wysokiej jakości stanowią ogromną pomoc w walce z globalnym ociepleniem. Dopóki nie zmienimy całej gospodarki na cyrkularną, nie mamy szans na uzyskanie neutralności węglowej bez offsetowania. Gdyby nie popularyzacja i profesjonalna obsługa projektów sekwestracyjnych, fiirmy nigdy nie podjęłyby się eko-inwestowania same z siebie! Powodów jest więcej. W kilku punktach poniżej wyjaśniamy, czym są offsety, dlaczego warto offsetować nieuniknione emisje oraz jak rozpoznać wiarygodne projekty sekwestracyjne.
 
1. Czym są offsety węglowe?
Offset węglowy (inaczej: kredyt węglowy) to jednostka odpowiadająca redukcji emisji 1 tony CO2e (ekwiwalentu dwutlenku węgla). Oznacza ona całkowite usunięcie określonych ilości dwutlenku węgla z atmosfery lub jego sekwestrację (przechwytywanie).
Offsety wykorzystuje się do kompensacji emisji gazów cieplarnianych, czyli równoważenia bilansu węglowego przedsiębiorstw. Firma, która zainwestuje w jakościowy projekt sekwestracyjny i wykupi określoną ilość offsetów węglowych, otrzymuje jednocześnie gwarancję całkowitego usunięcia swojego śladu węglowego z atmosfery w perspektywie kilkunastu lub kilkudziesięciu nadchodzących lat.
Podsumowując: 1 offset węglowy = redukcja 1 tony ekwiwalentu CO2e w perspektywie czasu. Zakup offsetów pochodzących z wartościowych projektów sekwestracyjnych (także chroniących istniejące już rezerwuary gazów cieplarnianych, jak np. torfowiska) pomaga firmom w osiągnięciu neutralności węglowej.
 
2. Dlaczego offsetowanie musi poprzedzać liczenie i redukcja emisji?
Kompensacja jest ważnym elementem na drodze do osiągnięcia przez świat neutralności węglowej, a także użytecznym narzędziem umożliwiającym firmom inwestycje w projekty ekologiczne. Jednak jeżeli firma nie wykazuje działań mających na celu rzeczywistą dekarbonizację działalności, koncentrując się jedynie na usuwaniu swoich emisji (zamiast na stopniowym ich zmniejszaniu), to jest to nieetyczne wykorzystywanie offsetów.
Działania kompensacyjne muszą zostać poprzedzone procesem liczenia, który ujawni, jak duży jest ślad węglowy danej działalności. Rzetelna kalkulacja pomaga zlokalizować te elementy łańcucha wartości, w których zmiany można wprowadzić od zaraz i te, które wymagają dłuższego, wielowymiarowego planu wdrożenia. Docelowo strategia redukcji powinna obejmować wszystkie możliwe aspekty prowadzenia biznesu.

W skrócie: jeśli firma wyznaje zasadę „business as usual”, emituje coraz więcej gazów cieplarnianych, nie starając się zmniejszyć swego negatywnego wpływu na klimat, a jej jedyną formą zadośćuczynienia wobec planety jest zakup offsetów – mamy do czynienia z greenwashingiem.

3. Jak rozpoznać offsety węglowe wysokiej jakości?
No, dobrze. Ale skąd wiedzieć, w jakie projekty warto inwestować? Odpowiedź jest prosta: w takie, które objęte są standardem projektów sekwestracyjnych powstałym we współpracy ze środowiskiem naukowym. Tylko wtedy mamy pewność, że projekt rzeczywiście wypełnia swoje zobowiązania i pochłonie deklarowaną przez swojego operatora liczbę ton gazów cieplarnianych.

Ważne: Offsety wysokiej jakości cechuje zwykle nieco wyższa cena, która jest niezbędna do zabezpieczenia istnienia projektu na wiele lat oraz stanowi gwarancję realnego wpływu nasadzeń na pochłanianie gazów cieplarnianych. Wyższe opłaty mogą wynikać także z walorów dodatkowych projektu, jak np. wsparcie lokalnej społeczności czy opieka nad fauną i florą w otoczeniu projektu.

4. Czym jest standard projektów agroleśnych?
Standard projektu agroleśnego to wzorcowa i określona przepisami norma realizacji projektu służącego wytwarzaniu offsetów i odbudowywaniu bioróżnorodności. Kompletny i pełnowartościowy projekt powinien być transparentny finansowo, monitorowany i audytowany, a także posiadać system rejestracji i egzekwowania efektów. Jakie jeszcze zasady musi realizować wiarygodny projekt kompensacyjny?

• Dodatkowość – podejmowane działania usuwające dwutlenek węgla muszą wykraczać poza już istniejące praktyki i wymogi prawa (3);
• Mierzalność – działania w zakresie usuwania CO2e muszą być mierzalne i przynosić jednoznaczne korzyści dla klimatu;
• Długie przechowywanie – wydawane certyfikaty potwierdzające kompensację muszą być powiązane z czasem wymaganym do usunięcia określonej ilości CO2e z atmosfery;
• Zrównoważony rozwój – projekty sekwestracyjne muszą wspierać cele zrównoważonego rozwoju ONZ, jak np. ochrona bioróżnorodności lub sprawiedliwość klimatyczna.

 Standard idealny: International Forestry Carbon Credit Standard TerGo wypełnia wszystkie powyższe założenia – jest transparentny, rzetelny i wysokojakościowy. Standardem objęty jest nasz własny projekt agroleśny w Belize, który odbudowuje bioróżnorodność na zniszczonych terenach rolniczych Ameryki Środkowej oraz realizuje założenia sprawiedliwości klimatycznej, wspierając lokalną społeczność i tworząc nowe miejsca pracy. Ponadto farmerzy zatrudniani przez TerGo otrzymują dwukrotnie wyższe wynagrodzenie niż oferowane w ich kraju, na tych samych stanowiskach. A wszystkie plony pochodzące z nasadzeń drzew należą do lokalnej społeczności, która może je wykorzystać tak, jak chce i potrzebuje.
TerGo, jako full-stack na rynku śladu węglowego, przeprowadza firmy przez wszystkie etapy dekarbonizacji – liczenie, redukcję i kompensację emisji. Nasi specjaliści ds. obliczania śladu węglowego wykonają dokładne kalkulacje emisji w firmie i zaproponują najlepszą, możliwą do wdrożenia od zaraz, strategię redukcji. A te emisje, których na ten moment nie da się uniknąć, skompensowane zostaną za pomocą najwyższej jakości offsetów węglowych pochodzących z naszego projektu agroleśnego.
 
Mamy nadzieję, że artykuł rozwiał wasze wątpliwości i ułatwi podjęcie decyzji o inwestycji w projekty ekologiczne i offsety najwyższej jakości – spełniające zasady dodatkowości, mierzalności, długiego przechowywania i realizujące Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ.
Jeśli jednak macie jakieś pytanie – śmiało kontaktujcie się z nami pod adresem: hello@tergo.io. Nasz zespół ekspercki chętnie rozwieje wszystkie wątpliwości dotyczące liczenia, redukcji i kompensacji emisji CO₂.

Autor: Klementyna Sęga, TerGo
Cykl: Zielona fala
Ewa Kiełsznia i Klementyna Sęga z TerGo podpowiadają, jak złapać zieloną falę i posurfować do przyszłości neutralnej węglowo. Cykl artykułów Zielona Fala dostarcza praktycznych wskazówek dla branży eventowej i informuje, jak odpowiedzieć na zmieniające się wymagania prawne oraz oczekiwania świadomych ekologicznie klientów.
Zielona fala, Ewa Kiełsznia i Klementyna Sęga, druga środa każdego miesiąca

Zobacz też: Odpowiedzialne urodziny Food Town w Fabryce Norblina >>>

Przypisy

(1) https://eko-logicznie.com/teoria/czym-sa-offsety-weglowe-i-czy-nalezy-z-nich-korzystac/, dostęp dnia 31.03.2021
(2) https://tergopedia.pl/Wiki/VER, dostęp dnia 31.03.2021
(3) https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/qanda_22_7159, dostęp dnia 31.03.2023 r.