Powstało Centrum Monitoringu Rynku Turystycznego, będzie walczyć z szarą strefą

Rusza Centrum Monitoringu Rynku Turystycznego (CMRT) – inicjatywa czterech organizacji branży turystycznej i przemysłu spotkań – którego zadaniem będzie lepsze egzekwowanie prawa i walka z szarą strefą w turystyce, w tym w sektorze spotkań i wydarzeń. Twórcy CMRT swoją działalność postrzegają jako szansę na profesjonalizację rynku i jego pełną harmonizację z regulacjami Unii Europejskiej.
 
Centrum Monitoringu Rynku Turystycznego powstało z inicjatywy czterech organizacji branżowych – Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego (IGHP), Polskiej Izbie Turystyki (PIT), Stowarzyszenia Organizatorów Incentive Travel (SOIT) i Rady Przemysłu Spotkań i Wydarzeń TUgether – przy wsparciu Ministerstwa Sportu i Turystyki, Polskiej Organizacji Turystycznej (POT) i Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego (UFG).
– Inicjatywa ta od początku ma wsparcie merytoryczne i praktyczne MSiT. Na rynku turystycznym zaufanie i uczciwość są fundamentalne. O ile system zabezpieczeń finansowych mamy w Polsce na dobrym poziomie, to niektóre elementy tego rynku wymagają poprawy – mówił Andrzej Gut-Mostowy, sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki, które udzieliło inicjatywie honorowego patronatu, podczas konferencji prasowej inaugurującej działanie CMRT.
W swojej pracy CMRT ma dążyć właśnie do wzrostu zaufania do branży, dzięki jej profesjonalizacji. Wyraża to w swojej misji: CMRT dąży do tego, aby podmioty branży turystycznej działały rzetelnie, zgodnie z prawem, dobrymi praktykami i zasadami konkurencyjności, przy zachowaniu standardów mających wpływ na bezpieczeństwo klientów. Misją CMRT jest profesjonalizacja branży i upowszechnianie dobrych praktyk na rynku usług turystycznych oraz wspieranie władz publicznych w dążeniu do eliminowania niezgodnych z prawem praktyk. CMRT będzie realizowało swoją misję poprzez monitoring funkcjonowania rynku, ujawnianie nieprawidłowości, inicjowanie zmian w przepisach i upowszechnianie wiedzy dotyczącej prawa w turystyce, mającej wpływ na bezpieczeństwo klientów.
 
Dla przedsiębiorców: profesjonalizacja i reputacja, dla konsumentów: parasol ochronny
Zdaniem twórców CMRT budowanie wiedzy o obowiązkach spoczywających na przedsiębiorcach turystycznych (w tym organizatorach eventów i incentive travel) oraz prawach klienta wspólnie tworzą wartość oferty, a także wartość rynku turystycznego. Promowanie rzetelnych organizatorów, to lepsza ochrona klientów indywidualnych i korporacyjnych dzisiaj i większa reputacja branży, a także fundamenty do tworzenia lepszej turystyki w przyszłości. Obecnie w Polsce działa wiele firm, które organizują imprezy turystyczne i świadczą usługi hotelarskie, łamiąc prawo. Wynika to albo z niewiedzy, że rynek ten jest regulowany przez ustawy o imprezach turystycznych i o usługach hotelarskich, albo z chęci oszczędności – jest to świadome naruszenie przepisów, aby uniknąć w ten sposób inwestycji w zabezpieczenia finansowe. CMRT ma tę sytuację zmienić.
 
– Nieznajomość prawa po stronie konsumentów i organizatorów wpływa na brak profesjonalizacji i rozdrobnienie rynku. Utrudnia jego rozwój i bije w reputację rzetelnych przedsiębiorców. Stąd decyzja o wspólnym działaniu czterech organizacji zrzeszających przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne, które zgodnie uznały, iż poprawa stanu rzeczy jest ich obowiązkiem – mówi Łukasz Adamowicz, prezes zarządu RPSiW.
 
– Branża hotelarska od dawna apeluje o egzekwowanie przestrzegania obowiązujących przepisów prawa w szczególności tych, które decydują o uczciwej konkurencji na rynku usług zakwaterowania. Nieznajomość prawa, omijanie przepisów lub ich błędna interpretacja sprzyjają nadużyciom i nie dają uczciwym przedsiębiorcom poczucia równych szans prowadzenia biznesu – mówi Ireneusz Węgłowski, prezes zarządu IGHP.
 
– Zauważyliśmy pewne problemy z implementacją ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych w obsłudze klientów instytucjonalnych. Dochodzi do sytuacji, w których do przetargów zapraszane są podmioty, które w teorii takich usług nie świadczą, a co więcej te przetargi wygrywają. W naszej ocenie wpływa to negatywnie na postrzeganie naszej branży, którą chcemy rozwijać i profesjonalizować – mówi Konrad Wielgórski, członek zarządu SOIT.
 
– Dla organizacji branżowych CMRT jest ważnym narzędziem do realizacji naszych misji, a dla konsumentów – ważnym elementem parasola chroniącego ich bezpieczeństwo i interesy – podsumowuje Paweł Niewiadomski, prezes zarządu PIT.
 
CMRT facilitatorem
Powody powołania do życia Centrum Monitoringu Rynku Turystycznego tłumaczy Paweł Niewiadomski: – Istotą organizacji branżowych jest działalność na rzecz zapewnienia przedsiębiorcom przyjaznego i bezpiecznego otoczenia formalno-prawnego, w jakim funkcjonują. W tym celu podejmowane są takie działania, jak: promowanie dobrych praktyk w branży, edukacja przedsiębiorców i konsumentów w zakresie prawa turystycznego oraz piętnowanie nieuczciwej konkurencji. Prowadzenie działalności niezgodnie z przepisami przede wszystkim zagraża bezpieczeństwu klienta, ale również przynosi wizerunkowe szkody dla całej branży. Aby skutecznie przeciwdziałać nieuczciwym praktykom, które są szkodliwe społecznie, niezbędne jest monitorowanie rynku, dobra znajomość problemów i ich skali.
 
Wsparcie ze strony Ministerstwa Sportu i Turystyki, ale również konieczność współpracy przedsiębiorców i administracji podkreśla dr Dominik Borek, dyrektor Departamentu Turystyki w MSiT: – Rynek turystyczny jest dychotomiczny, składa się z obszaru hotelarstwa i touroperatorów. W tych obszarach minister właściwy ds. turystyki jest regulatorem rynkowym przedsiębiorstw turystycznych. CMRT ma szansę na budowanie relacji z administracją rządową ds. turystyki jako reprezentacja branży. Samoregulacja i wsparcie w eliminacji podmiotów działających niezgodnie z prawem powinny być podstawą budowania tych relacji. Minister właściwy ds. turystyki wspiera legalnie działające na rynku podmioty
 
Perspektywę europejską akcentuje Cezary Wilemajtys, RPSiW: – Prawo Unii Europejskiej wymaga, aby w krajach członkowskich funkcjonowały zasady uczciwego rynku, bezpiecznego dla konsumentów. Właśnie bezpieczeństwo usług oferowanych na rynku turystycznym podkreślała dyrektywa unijna, a w ślad za nią odzwierciedla polska Ustawa z 2017 r. Od momentu wdrożenia organizacje branżowe, w tym SOIT i PIT podjęły liczne inicjatywy, aby przełożyć zapisy ustawy na praktykę rynkową. Teraz, po czterech latach jest dobry moment na ujednolicenie funkcjonowania na rynku wszystkich podmiotów. Wdrożenie nowego prawa w Polsce, Ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, wymaga współpracy pomiędzy władzą ustawodawczą i wykonawczą. Powoływane właśnie Centrum Monitoringu Rynku Turystycznego pełni rolę facylitatora pomiędzy tymi organami. CMRT to szansa na jeszcze wyższy poziom profesjonalizmu rynku turystycznego w Polsce.
 
Czy to na pewno impreza turystyczna?
Wielu przedsiębiorców świadczących usługi na rynku spotkań i wydarzeń realizuje projekty dla swoich klientów (wyjazdy integracyjne, nagrodowe, konferencje) bez spełnienia warunków wynikających z ustawy o imprezach turystycznych. Nie wiedzą, że taka działalność wymaga wpisania firmy do ewidencji organizatorów turystyki oraz zapewnienia zabezpieczenia finansowego, na przykład gwarancji ubezpieczeniowej. – Jeśli mamy do czynienia z przynajmniej dwiema usługami turystycznymi połączonymi ze sobą (na przykład transport – nocleg – przelot), oferowanymi przez dany podmiot, to wiemy wszyscy, że taki podmiot powinien dopełnić formalności istotnych z punktu widzenia nie tylko jego interesów, ale przede wszystkim interesów jego klientów – podróżnych. Zatem, prócz obowiązkowej dla organizatorów turystyki rejestracji w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Przedsiębiorców Ułatwiających Nabywanie Powiązanych Usług Turystycznych, powinien posiadać odpowiednie zabezpieczenie finansowe. Dopuszczalnych form jest kilka, w praktyce najpopularniejszą jest gwarancja ubezpieczeniowa. Podmiot organizujący imprezy turystyczne poza ewidencjonowanym rynkiem ryzykuje tym, że w razie niewypłacalności nie skorzysta z tego, co oferuje system wsparcia rynku turystycznego. Może to oznaczać poważne kłopoty dla niego samego, a jeszcze większe – dla jego podróżnych. Nie otrzyma bowiem na przykład wsparcia, jeśli impreza turystyczna zostanie odwołana na przykład z powodu pandemii, nie otrzymają takiego wsparcia również jego podróżni – tłumaczy Marek Niechciał, członek zarządu w Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym.
CMRT zamierza więc informować, szkolić i doradzać, jak naprawić sytuację i wejść na ścieżkę w pełni legalnej działalności.
 
Nie policjant, nie prokurator, tylko doradca
Twórcy CMRT podkreślają, że w pierwszej kolejności chcą monitorować stan rynku, informować i edukować, dopiero w kolejnych krokach podejmować interwencje. – Nie chcemy być policjantem ani prokuratorem, chcemy pomagać – mówili zgodnie podczas konferencji prasowej przedstawiciele CMRT.
 Jak to będzie wyglądać w praktyce? CMRT będzie zbierać informacje o nielegalnej działalności w branży, analizować je i te najbardziej rażące przypadki zgłaszać do właściwego urzędu marszałkowskiego, który zgodnie z przepisami ustawy o imprezach turystycznych może taką firmę skontrolować i nałożyć na nią karę (dotyczy to także agencji eventowych, incentive travel czy PCO).
Zgłoszenie naruszeń prawa do Centrum będzie możliwe jedynie poprzez stronę www.cmrt.com.pl. Zgłaszający wypełni formularz. Zgłoszenia w formie donosów czy lakonicznych wpisów nie będą monitorowane. – Przekazane zgłoszenia dadzą nam obraz, którym będziemy dzielić się z branżą i mediami: jakie naruszenia są najczęstsze, które najbardziej szkodliwe społecznie, które z nich powinny zostać zgłoszone do urzędów marszałkowskich. Mamy nadzieję, że nasze raporty „o stanie przestrzegania prawa w turystyce” realnie wpłyną na poprawę reputacji, wiedzy i konkurencyjności branży. Będą też silnym głosem w dialogu z władzą – tłumaczy Edyta Brykała, dyrektor CMRT.
 
Na stornie CMRT przedsiębiorcy będą również mogli sprawdzić, czy realizowana przez nich usługa (np. wydarzenie) to w świetle prawa impreza turystyczna. Klienci natomiast będę mogli sprawdzić, czy biuro, w którym kupują usługi, albo agencja, która organizuje wyjazd integracyjny, działa legalnie. – Chcemy, by strona internetowa Centrum Monitoringu była narzędziem praktycznym. Aby działający w usługach turystycznych znajdywali tu krótką ścieżkę dotarcia do ważnych dla nich dokumentów, ustaw i informacji nt. warunków koniecznych do spełnienia przez organizatora turystyki – mówi Edyta Brykała.
Pierwszy raport CMRT planowany jest po pół roku dzielności, kolejne będą ukazywały się co kwartał.
Edyta Brykała, której powierzono misję uruchomienia Centrum oraz stworzenia ram organizacyjnych dla tego projektu, podkreśla, że CMRT to inicjatywa – start up, docelowo zmierzająca do zarejestrowania swojej działalności jako fundacja. Jego finansowaniem zajmować się będą organizacje założycielskie, które chcą też sięgnąć po środki zewnętrzne. – Swoją siłę i zasięg działania zbudujemy, jeśli uda nam się powiązać interesariuszy rynku usług turystycznych i zaangażować ich do współpracy w realizacji wspólnego celu, jakim jest profesjonalizacja branży usług turystycznych – podsumowuje.
 
Rada CMRT
Radę Centrum Monitoringu Rynku Turystycznego tworzy ośmioro członków, po dwóch z każdej organizacji założycielskiej. Są to: z Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego: Krzysztof Szadurski (wiceprezes zarządu) i Marcin Mazur (członek rady), z Polskiej Izby Turystyki: Paweł Niewiadomski (prezes zarządu) i Barbara Czerwińska-Albin (prezes Oddziału Turystyki Dziecięcej i Młodzieżowej PIT), z Rady Przemysłu Spotkań i Wydarzeń TUgether: Łukasz Adamowicz (prezes) i Cezary Wilemajtys, ze Stowarzyszenia Organizatorów Incentive Travel: Olga Krzemińska-Zasadzka (prezes zarządu) i Konrad Wielgórski (członek zarządu).
 
Działalność CMRT skoncentrowana będzie na realizacji następujących zadań:

• monitoring niezgodnych z prawem praktyk na rynku usług turystycznych
• współpraca z organami administracji publicznej w zakresie stosowania prawa w turystyce
• kształtowanie dobrych praktyk w działalności na rynku usług turystycznych
• upowszechnianie dobrych praktyk i wiedzy dot. prawa w turystyce
• wyjaśnianie wątpliwości dot. stosowania przepisów prawa w turystyce
• szkolenia skierowane do branży turystycznej, w zakresie prawa w turystyce
• inicjowanie zmian w przepisach prawa w turystyce.

Konferencja prasowa, która zainaugurowała działalność Centrum Monitoringu Rynku Turystycznego odbyła się 26 stycznia w warszawskim hotelu Sofitel Victoria. W konferencji wzięli udział m.in. sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Andrzej Gut-Mostowy, Rafał Szmytke, prezes Polskiej Organizacji Turystycznej, Marcin Różycki, wiceprezes POT, dr Dominik Borek, dyrektor departamentu Turystyki w MSiT, Marek Niechciał, członek zarządu w Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym oraz Izabela Stelmańska, zastępca dyrektora Departamentu Kultury, Promocji i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego.