Kto zjada ostatki, czyli jak nie marnować jedzenia na eventach

Marnowanie żywności to problem, z którego skali mało osób zdaje sobie sprawę. Dotyczy on także branży spotkań i wydarzeń.

Na problem marnowania żywności wielu z nas było uczulanych już od najmłodszych lat. Pewnie wszyscy pamiętają teksty rodziców, które dzisiaj zdobią niejeden mem: „mięsko i surówkę masz zjeść, ziemniaczki możesz zostawić”. Część z nas słyszała pewnie: „nie odejdziesz od stołu, póki nie zjesz wszystkiego”, a jeszcze inni: „Ty wybrzydzasz, a dzieci w Afryce głodują”. Pomijamy w dzisiejszym artykule moralne przesłanki i logikę tych uwag – zapewne, gdyby istniał magiczny tunel, którym można przekazać brukselkę dzieciom z biedniejszych rejonów świata, wielu małych Europejczyków korzystałoby z niego regularnie. Zajmiemy się natomiast aspektem marnowania żywności – szczególnie, że jest to problem, z którego skali mało osób zdaje sobie sprawę.

Gdyby marnowana żywność założyła kraj, byłaby trzecim emitentem na świecie
Największym emitentem na świecie są Chiny, zaraz za nimi na niechlubnym podium stoją Stany Zjednoczone, a gdyby marnowana żywność również zjednoczyła się pod wspólną flagą: zajęłaby brązowy medal w konkursie na największe emisje[1]. Nie dość, że taką żywność produkujemy, potem transportujemy, nierzadko na drugi koniec świata, następnie chłodzimy, eksponujemy, sprzedajemy, kupujemy, transportujemy do domu i zamiast zjadać – wyrzucamy. To ogromna strata energii i ogromne emisje CO2e, nie wspominając o aspekcie finansowym.

Im więcej zarabiasz, tym więcej marnujesz
Już 15 proc. żywności marnujemy w łańcuchu dostaw, na przykład nie zapewniając odpowiedniego chłodzenia czy bezpiecznego transportu. Ile marnujemy w domach, zależy typowo od zasobności naszego portfela: bogatsze kraje marnują całkiem sporo, natomiast w krajach rozwijających się nie marnuje się niemal niczego, łącznie z obierkami po warzywach. Dla przykładu w Wielkiej Brytanii aż 70 proc. marnowanej żywności pochodzi właśnie z domów prywatnych – to około 143 kilogramy wyrzuconej, zmarnowanej żywności co roku na osobę. W Polsce ten wynik jest nieco niższy, ale wciąż niepokojący: 60 proc. marnowanej żywności to jedzenie wyrzucane w naszych prywatnych domach[2].

Rachunek sumienia branży eventowej
Eventy robimy po to, aby wywrzeć wspaniałe wrażenie, aby zadowolić klienta i gości. Ostatnie, czego sobie życzymy, to wrażenie pustych stołów, zbyt małej ilości przekąsek czy alkoholi i głodni goście – dlatego standardem w branży jest zamawianie ponad stan (zwłaszcza w przypadku wydarzeń o charakterze premium).
Często przekłada się to niestety na ogromne nadwyżki po zakończonym wydarzeniu, które wyrzucamy do kosza. W przypadku mniejszych eventów o bardziej „rodzinnej” atmosferze coraz popularniejsze staje się rozdawanie niezjedzonej żywności uczestnikom. W segmencie eventów luksusowych niestety taka propozycja dla uczestników jest rzadkością – chociażby z tak prozaicznego powodu jak konwenanse. Jak powiedział Norbert Konarzewski, dyrektor Biura Federacji Banków Żywności: „Niemarnowanie żywności zaczyna się w naszych głowach”. Tak długo, jak będziemy wstydzić się brać jedzenie do domu z eventów czy oferować gościom jednorazowe, ekologiczne opakowania np. na ciasto, niewiele zda się nawet najszerzej zakrojona akcja na niemarnowanie jedzenia.

Co możemy zrobić?
Na szczęście możliwości jest wiele. Co więcej, zmienia się także podejście do problemu i coraz częściej akcje nakierowane na ograniczenie marnowania żywności odbierane są jako proaktywne i ekologiczne. W dużej mierze zależy to oczywiście od tego, w jaki sposób zostanie poprowadzona komunikacja oraz czy uczestnicy eventu poczują się w pozytywny sposób zmotywowani do wzięcia udziału w naszym przedsięwzięciu.

Dokładne planowanie i komunikacja
Jednym z podstawowych kroków w ograniczaniu marnotrawstwa żywności podczas wydarzeń jest dokładne planowanie. Organizatorzy wydarzeń powinni dołożyć starań, aby jak najdokładniej oszacować liczbę uczestników. Zbierając RSVP i uważnie śledząc rejestracje, organizatorzy mogą określić oczekiwaną liczbę gości i odpowiednio zaplanować ilości cateringu. Skuteczna komunikacja z uczestnikami ma kluczowe znaczenie dla zachęcania do odpowiedzialnej konsumpcji i zapobiegania nadmiernym zamówieniom. Można zapewnić jasne instrukcje, podkreślając znaczenie RSVP i wysiłków podejmowanych w celu ograniczenia marnotrawienia żywności.

Kontrola porcji i starannie przygotowane menu
Współpraca między organizatorami wydarzeń i firmami cateringowymi jest kluczem do zaplanowania odpowiedniego menu, które minimalizuje ilość odpadów. Należy skupić się na tworzeniu różnorodnych, pożywnych i atrakcyjnych dań przy jednoczesnym uwzględnieniu wielkości porcji. Zaoferowanie szwedzkiego stołu pozwala gościom wybierać porcje, co zmniejsza ryzyko wyrzucenia nadmiernej ilości jedzenia. Ponadto firmy cateringowe mogą stosować różne techniki, takie jak mniejsze porcje, które na pewno zostaną zjedzone w całości.

Programy darowizn i odzyskiwania żywności
Aby skutecznie przeciwdziałać marnowaniu żywności, organizatorzy imprez mogą również nawiązać współpracę z lokalnymi bankami żywności, organizacjami charytatywnymi lub organizacjami specjalizującymi się w przekazywaniu i odzyskiwaniu żywności. Koordynując działania z tymi podmiotami, nadwyżki żywności mogą być skutecznie zbierane i przekazywane potrzebującym. Takie podejście nie tylko minimalizuje ilość odpadów, ale także pomaga rozwiązać problem braku bezpieczeństwa żywnościowego i kwestii społecznych w społeczności. Kluczowe znaczenie ma zapewnienie przestrzegania odpowiednich protokołów bezpieczeństwa żywności w całym procesie darowizny i odzyskiwania.

Wdrażanie inicjatyw kompostowania i recyklingu
Pomimo starannego planowania, po imprezach nadal mogą zostać różne odpadki czy niezjedzona żywność. Aby odpowiedzialnie podejść do tego wyzwania, organizatorzy imprez powinni zapewnić wyraźnie oznakowane stacje recyklingu i kompostowania w całym obiekcie. Kompostowanie resztek żywności i odpadów organicznych pozwala uniknąć ich składowania na wysypiskach, zmniejszając emisję metanu i tworząc bogate w składniki odżywcze poprawki do gleby. Współpraca z firmami zajmującymi się gospodarką odpadami, które specjalizują się w kompostowaniu, może zapewnić skuteczną obsługę odpadów organicznych generowanych podczas wydarzeń.

Kampanie edukacyjne i uświadamiające
Podnoszenie świadomości na temat wpływu marnowania żywności na środowisko i edukowanie uczestników wydarzeń ma kluczowe znaczenie dla długoterminowej zmiany zachowań. Organizatorzy wydarzeń mogą wykorzystywać oznakowanie informacyjne, wyświetlacze cyfrowe lub interaktywne stacje, które podkreślają znaczenie ograniczania marnowania żywności. Zaangażowanie uczestników poprzez kampanie w mediach społecznościowych, komunikację przed wydarzeniem i prezentacje na miejscu może zainspirować ich do dokonywania świadomych wyborów i uczestniczenia w wysiłkach na rzecz redukcji odpadów.

Monitorowanie, ocena i ciągłe doskonalenie
Aby zapewnić skuteczność strategii ograniczania marnotrawstwa żywności, konieczne jest monitorowanie i ocena wyników każdego wydarzenia. Gromadzenie danych na temat ilości odpadów żywnościowych i opinii uczestników umożliwia organizatorom wydarzeń identyfikację obszarów wymagających poprawy i odpowiednie dostosowanie strategii. Dzielenie się sukcesami i wyciągniętymi wnioskami może zainspirować innych do przyjęcia zrównoważonych praktyk i napędzać zmiany w całej branży eventowej.

Jak to działa w Polsce? NGOsy pomogą ci ograniczyć marnowanie
W tym momencie ustawa o niemarnowaniu żywności[3] obowiązuje tylko w sklepach o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m², w których przychód ze sprzedawanej żywności stanowi co najmniej 50 proc. przychodów. Takie sklepy muszą raportować marnowanie żywności, efektywnie wdrażać strategie redukcji marnowania oraz przekazywać niesprzedaną żywność NGOsom. Lista organizacji pozarządowych, które zajmują się odbieraniem takiej żywności i przekazywaniem jej osobom potrzebującym znajduje się online[4]. Ustawa w tym momencie nie dotyczy jednak branży eventowej, więc wszystko, co zdecydujecie się zrobić w tym zakresie to tylko wynik Waszej wysokiej świadomości i dobrych chęci. Jeśli nie chcecie zachęcać Waszych gości czy pracowników do zabierania niezjedzonego, dobrego jedzenia, możecie skorzystać z kilku rozwiązań.

Jadłodzielnie
Jadłodzielnie działają pod wspólną nazwą, jednak są organizowane oddolnie przez wolontariuszy z różnych miast. Zazwyczaj Jadłodzielnie funkcjonują w ramach tzw. lodówek społecznych umieszczonych w przestrzeni miejskiej. Każdy może z nich korzystać, wkładając jedzenie lub je zabierając. Takie lodówki znajdują się już w wielu miejscach w Warszawie, w Toruniu, Gdańsku, Krakowie, ale także w wielu mniejszych miastach[5]. Są one umieszczone w centralnych lokalizacjach, choć zazwyczaj nie na widoku, dzięki czemu osoby, które chcą z nich skorzystać, ale krępują się, nie muszą martwić się o tłumy obserwujących ich zza ramienia.
Istnieje kilka zasad związanych z korzystaniem z Jadłodzielni, np. nie umieszczamy w nich produktów zepsutych czy takich, które szybko mogą się zepsuć jak surowe mięso czy mleko. Jak wiele inicjatyw tego typu Jadłodzielnie przyciągają jednak tylko ludzi dobrej woli, więc każdy przestrzega zasad savoir vivre. Jeśli dysponujesz niezjedzonym jedzeniem po konferencji, a nie chcesz umawiać się z organizacją na jego przejęcie – wystarczy, że zawieziesz je do Jadłodzielni.

Aplikacje pomogą ci znaleźć odbiorców
Aplikacja TooGoodToGo umożliwia przekazywanie paczek z produktami, których nie udało się sprzedać w całej Polsce. Działa ona w tym momencie głównie w sklepach, ale dynamicznie się rozwija i z pewnością warto z niej korzystać. Jeśli organizujesz eventy cyklicznie lub wiesz, że po jakimś wydarzeniu zostanie Ci sporo jedzenia – prawdopodobnie możesz skorzystać z aplikacji i przekazać paczki użytkownikom TooGoodToGo. Odbiór wyznacza się zawsze na określony adres i godzinę, więc nie będzie to dla Ciebie problematyczne, jeśli wiesz, że po evencie np. zespół wciąż będzie na miejscu, żeby posprzątać. Na podobnych zasadach działają także aplikacje Foodsi czy Olio.

Czy stać Cię na wyrzucanie jedzenia?
Według badań Eurostatu z 2022 roku w Europie co roku wyrzucamy żywność o wartości 130 bilionów Euro[6]. W dniu pisania artykułu to blisko 600 bilionów złotych. Czy trzymając 10 złotych w dłoni, łatwo przyszłoby ci je wyrzucić do śmietnika? Jeśli odpowiedź brzmi nie, wyobraź sobie metkę z ceną przy każdym produkcie, który wyrzucasz. Ograniczanie marnowania żywności to potrójna korzyść: humanitarna, finansowa i środowiskowa. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, pobierz bezpłatny raport UNEP o marnowaniu żywności[7]. Marnowanie żywności to poważny problem, ale małymi krokami możemy go szybko rozwiązać!

Przypisy
[1] https://raportcsr.pl/jedna-trzecia-wyprodukowanej-na-swiecie-zywnosci-jest-marnowana/
[2] https://swiatoze.pl/federacja-bankow-zywnosci-niemarnowanie-jedzenia-zaczyna-sie-w-naszych-glowach-wywiad/
[3] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00280
[4] https://spis.ngo.pl/
[5] https://www.nanowosmieci.pl/jadlodzielnie/
[6] https://food.ec.europa.eu/horizontal-topics/farm-fork-strategy/food-loss-and-waste-prevention_en
[7] https://www.unep.org/resources/report/unep-food-waste-index-report-2021

Autor: Ewa Kiełsznia, communication & PR manager, TerGo, ewa@tergo.io
Cykl: Zielona fala
Ewa Kiełsznia i Klementyna Sęga z TerGo podpowiadają, jak złapać zieloną falę i posurfować do przyszłości neutralnej węglowo. Cykl artykułów Zielona Fala dostarcza praktycznych wskazówek dla branży eventowej i informuje, jak odpowiedzieć na zmieniające się wymagania prawne oraz oczekiwania świadomych ekologicznie klientów.
Zielona fala, Ewa Kiełsznia i Klementyna Sęga, druga środa każdego miesiąca

Zobacz też